Hoe gaan we oud worden in Frankrijk? deel 2

In het vorige artikel presenteerde ik een toekomstbeeld waarin de verhouding ouderen en verzorgenden drastisch veranderd was. En wat dat betekent voor ons in Frankrijk. Om het geheugen nog even op te frissen een plaatje, dat weliswaar de Nederlandse situatie aangeeft, maar dat niet veel afwijkt van het Europese plaatje.

Uit werelddelen met een jongere bevolking zullen naar alle waarschijnlijkheid mensen gerekruteerd worden om in Europa als arts of verzorgende te werken. Een bezoek aan een Frans ziekenhuis leert dat dat proces hier al een tijdje gaande is. Frankrijk heeft het voordeel dat er in Afrika veel Franssprekende jonge mensen wonen. Nederland zet op dit moment in op Nederlandse taallessen in steden op de Filipijnen en Indonesië voor toekomstige verzorgenden. En waar we mensen te kort komen zullen robots en ICT-toepassingen ingezet worden. Maar voorlopig niet op het platteland van Midden Frankrijk.

De situatie verandert en daar moeten we ons op instellen. In het vorige artikel vroeg ik wat anderen daar voor ideeën over hadden. In het onderstaande ga ik proberen de verschillende bijdragen samen te vatten.

De reacties zijn te verdelen in individuele aanpassingen, gezamenlijk iets organiseren en de combinatie van huisvesting en zorg aangeboden door burgers met een groot hart en huis.

Individuele aanpassingen

Verschillende mensen die gereageerd hebben gaven aan dat ze zich hadden voorbereid op het ouder worden door hun omgeving aan te passen en door meer te integreren in de Franse samenleving.

Als je in de kracht van je leven een domein koopt met een heg van 500 meter die regelmatig gesnoeid moet worden, dan komt er onvermijdelijk een moment dat je de buurman moet vragen om dat karwei over te nemen of om te verhuizen naar een kleinere woning en tuin. En in je kleinere tuin kan je ook maatregelen nemen om tot hoge leeftijd de tuinbonen of dahlia’s tot wasdom te brengen. Genoemd in een reactie en bij mij tot dat moment totaal onbekend: de elektrische kruiwagen. Lijkt me nu al geweldig. Overstappen op een inductiekookplaat en geen gasflessen meer hoeven sjouwen ligt voor de hand. En als het om boodschappen doen gaat hebben we van de pandemie geleerd dat je online ver kunt komen. Maar voor de dagelijkse boodschappen is de gang naar de lokale winkel nog wel noodzakelijk. Hier op het platteland is op dat gebied nog wel ruimte voor verbetering.

Meer integreren in de lokale samenleving en zo een netwerk opbouwen. Verschillende reacties van onder meer mensen die een partner verloren hebben gaven aan dat ze hiermee toch in staat waren een waardevol netwerk van kennissen op te bouwen. Het ligt voor de hand, maar taal en gebrek aan lef staan wel eens in de weg.

Maar er komt wellicht een moment dat je meer nodig hebt.

Gezamenlijk iets organiseren

In de reacties op de vraag hoe men het ouder worden in Midden-Frankrijk ziet, lijkt men voor de langere termijn ook wel iets te voelen voor het meer gezamenlijk ondernemen van actie. De invulling daarvan varieert. Van elkaar actief ondersteunen, naar een soort servicedienst, tot een vorm van centraal wonen. Ik zet de verschillende ideeën op een rijtje.

De eerste vorm van elkaar ondersteunen in het oplossen van de voorkomende problemen bij het ouder worden kennen we feitelijk al in beperkte vorm, namelijk de emaillijst waarover alle leden van het netwerk beschikken. Iedereen is vrij om aan anderen hulp te vragen. Dat gebeurt nu op beperkte schaal, maar er zou een “sublijst” gevormd kunnen worden van mensen die hierin echt actief willen zijn.

Een ander idee dat werd geopperd is het opzetten van een soort servicedienst. Wie aansluit betaalt voor de diensten die hij afneemt. Die diensten kunnen variëren van transport en taalhulp bij het bezoek aan een arts, administratieve ondersteuning bij allerlei aanvragen (van rijbewijs tot thuiszorg) tot uiteindelijk ondersteuning van een Nederlandstalige verpleegster.

Tot slot waren er ideeën over centraal wonen met voorzieningen. Daarbij zijn allerlei varianten denkbaar, maar het achterliggende idee is dat je altijd gezelschap in de buurt hebt, dat zorg dichtbij is en dat je ook aan het echte laatste stuk van je leven niet naar een Frans verzorgingshuis of hospice hoeft.

Famille d'Accueil

Er is nog een briljant idee geopperd en dat is een variant op het traditionele “famille d'accueil”. Een aantal van jullie zijn bekend met het tijdelijk opvangen van jongeren die problemen hebben. Ook zien we rond Anay le Chateau dat patiënten van het psychiatrisch ziekenhuis zijn ondergebracht bij burgers. Deze vorm van “famille d'accueil” levert de burger een inkomen op en de persoon in huis wordt begeleid en verzorgd.

Er zijn al voorbeelden bekend waarbij alleenstaande ouderen op deze wijze bij burgers gehuisvest zijn en verzorgd worden. Het is goedkoper dan een Ehpad (Frans verzorgingstehuis) en veel persoonlijker. Wie het Franse nieuws volgt weet dat wonen in een Ephad de levensvreugde niet per definitie verhoogd. Voor deze dienstverlening hebben we echter wel relatief jonge Nederlandstalige bewoners nodig in Midden Frankrijk.

Opvallend gegeven uit de reacties is dat men zelf wel stilstaat bij de dag van vandaag en morgen, maar verder weg is echt verder weg. De status quo – de zorg is prima in Frankrijk en men redt zich nog goed – geeft geen urgentie. Maar als je iets wilt organiseren voor “verder weg”, moet je wellicht nu al bedenken wat. Bovendien kan de persoonlijke situatie plotseling veranderen waardoor de vraag naar ondersteuning verandert.

Met dit gegeven in het achterhoofd lijkt een initiatief dat zich stap voor stap ontwikkelt de beste optie. Beginnen met waar we staan - er is reeds een netwerk- en dan stap voor stap dingen organiseren waar behoefte aan lijkt te gaan ontstaan.

De verdere uitwerking daarvan is iets wat vanaf nu op de agenda staat. Wel ligt het voor de hand om voor de communicatie die mensen te selecteren die voor dit onderwerp belangstelling hebben. Dan hoeven we de “jonkies” niet lastig te vallen. Maar dat is allemaal iets voor de volgende keer dus houdt de nieuwsbrieven in de gaten.

De tekeningen bij de artikelen over ouder worden zijn van Inge Löök, een Finse kunstenaar op leeftijd.